Çekiş Kontrol Sistemi: ASR / TCS

ABS ve onunla birlikte çalışan fren destek sistemlerinden bir başka blog yazımızda bahsetmiştik. Bu sefer aracın durması ile ilgili değil, dengeli ve güvenli bir şekilde hızlanabilmesi için destek veren Traction Control System ya da Türkçe haliyle Çekiş Kontrol Sistemini kaleme alıyoruz. Konuya ABS ile başlamamızın sebebi, tahmin edeceğiniz gibi, TCS’nin de ABS’nin altında çalışıyor olması.
Tıpkı ABS gibi, yine Bosch tarafından geliştirilmiş olan ve ABS’ye ek modül olarak entegre edilmiş. Detaya inmeden önce isim karmaşasını giderelim, çekiş kontrol sistemini anlatan ASR, TCS, TRC, DTC, PTC gibi pek çok kısaltmayla karşı karşıya geliyoruz. Bunların hepsi Çekiş Kontrol Sistemi’ni tanımlamasına ve tıpatıp aynı fonksiyon olmasına rağmen, tüm araç üreticileri sistemlere kendi markalarını verdiği için biz kullanıcılarının kafası bir hayli karışıyor.
TCS’nin ya da ASR’nin fonksiyonuna gelecek olursak, araç hareket ettiği sürece, sistem dört tekerleğin hızını sürekli takip ediyor ve birbirleri ile karşılaştırıyor. Eğer çekiş olan tekerleklerden biri ya da ikisi diğer tekerleklerden daha hızlı dönerse sistem o tekerleğin patinaj yaptığını algılamış oluyor. Patinaj yapan tekerlek, aracın dengesini riske attığı ve araç hakimiyetini zayıflattığı için patinajın bir an önce bitirilmesi gerekiyor. TCS, bu noktada kontrolü sürücüden bir miktar alıyor. Sürücü ayağını gaz pedalında tutmaya devam etse bile, elektronik olarak gaz pedalını devre dışı bırakıyor ve hatta patinaj yapan tek bir tekerleğe ihtiyaç halinde fren uygulayabiliyor. Ne zaman tekerleklerin hızı birbirine eşitlenirse, sistem patinajın bittiğini tespit etmiş oluyor, kısmen ele geçirdiği kontrolü sürücüye bırakıyor ve izleme moduna geri dönüyor. Aracın dengeli bir şekilde hızlanmasını sağlarken, sürüş güvenliğine katkıda bulunuyor.

Tüm araçlarda olmasa bile pek çoğunda bu sistemin devre dışı bırakılabilme özelliğini de görüyoruz. Kimi araçta TCS OFF, ASR OFF gibi kolay erişilebilir butonlar ile olurken, kimilerinde araç ayarlarında, ilgili menülerden yapılabiliyor. Sürüş dengesi ile ilgili bu derece kıymetli bir fonksiyonu kapatmanın ne amacı olabilir ki diye aklınızdan geçiyor olabilir. Özellikle karlı zemin gibi koşullarda, TCS bazen aracın ilk kalkış anında o kadar fazla müdahale ediyor ki, sistem gaz pedalını çok fazla devre dışı bırakıyor ve araç hiç hareket edemiyor. Biraz patinaj çekerek hareketin mümkün olabilecekken, sistem “sıfır patinaj” yerine “sıfır hareket” sunabiliyor. Bu gibi durumlarda, sadece ilk kalkış anındaki hareketi sağlayabilmek için TCS’nin devre dışı bırakılması anlamlı olabilir. Zaten günümüzde araçların çoğu, sistem kapatılmış olsa bile, belirli bir hıza çıkıldığında otomatik olarak devreye alıyor. Ayrıca motoru kapattıktan sonra tekrar çalıştırdığınızda, sistemin otomatik olarak tekrar başladığını da hatırlatmış olalım.