Yıllardır araç kullanan tecrübeli sürücüleri bir kenara bırakalım, hiç araç kullanmayanların bile pek çok kez maruz kaldığı o meşhur cümle: “Virajda frene basılmaz!” Size de araç kullanmaya yeni başladığınız dönemde ilk öğretilenlerden birisi bu değil miydi? Peki gerçekten de viraj alırken frene basılmaz mı?

“Virajda kaymaya başlamış araçta frene basılırsa, araç tamamen kontrolden çıkar.”

En sık duyduğumuz cümlelerden birisi. Her şey önce şunu sorgulamamız lazım; araç neden kontrolden çıkıyor ve kayıyor? Aklınıza gelenleri ben de sıralayayım; aracın hızı, zemin koşulları, virajın eğitimi, lastiğin durumu diye başlayan liste uzadıkça uzuyor değil mi. Aslında bu listede en önemli konu aracın hızı. Sistemden hızı kaldırdığınız an, virajda savrulan ya da kayan bir araç göremiyoruz. Yani aslında, sürücü hızını tüm bu değişkenlere göre doğru ayarlamış olsaydı, bu araç kaymayacaktı. Peki, diyelim ki sürücü bunu ayarlayamadı ve araç kaymaya başladı. Bu noktada kontrolü geri almak için ne yapmak gerekir? Bu soruyu sorduğumuzda “gaza basmak gerekir” gibi enteresan tavsiyeleri bol bol duyuyoruz. Sosyal medya hesaplarında da benzer diyaloglar karşımıza çıkıyor. Peki ya, zaten hızı sebebiyle kontrolden çıkmış araçta gaza basmak, nasıl bir kurtarma manevrası olabilir? Yanmak üzere olan ekmeği kurtarmak için, tost makinesinin ayarını biraz daha açar mıydınız? Aslında hız sebebiyle bir problem oluşuyorsa, problemi ortadan kaldırmak için hızı azaltmamız gerekmez mi? Araçlarda tam da bununla ilgili de bir pedal zaten mevcut; sizleri tanıştırayım: FREN PEDALI.

Peki ya bize araç kullanmayı öğreten babamız, dayımız bize yıllarca yalan mı söyledi? Biraz evet, biraz hayır. Onlar ehliyet alırken araçlarda ABS diye bir sistem yoktu. -ABS, ani frenlemelerde tekerleklerin kilitlenmesini (kızaklamasını) önlemek için fren basıncını yöneten sürücü destek sistemi- Onların zamanında, yani ABS olmayan otomobillerde frene sert basıldığında, lastikler tamamen kızaklıyordu ve sürücünün araçta hiçbir hakimiyeti kalmıyordu. Viraj dönerken kontrolden çıkan bir araçta ani bir fren yapmak, gerçekten de işlerin daha kötüye gitmesi anlamına gelebiliyordu. ABS’li bir araçta frene sert basıldığında bile tekerlek kızaklamadığı için, işlerin daha kötüye gitme ihtimali olamıyor; bilakis ABS sizi daha güvenli bir şekilde yavaşlatarak, düştüğünüz durumdan kurtarmaya çalışıyor. Üstelik ülkemizde 2005’ten beri geçerli olan bir yönetmelik (71/320/AT) var; ABS olmayan araçlar zaten satılamıyor. Yani aslında “virajda frene basarsan, araç hepten kontrolden çıkar” önermesi, teknoloji ile tarihin tozlu raflarında çoktan yerini almış oldu.

Aracımızda ABS olduğu için, virajlarda hep frene mi basmalıyız?

Aslında ABS’yi sadece acil durumlarda kullanılacak bir joker hakkı olarak düşünmemiz lazım. Yani otomobil kontrolden çıkmış ve kaymaya başlamışsa, aracınızda ABS olsa bile kazaya karışma olasılığınız hala oldukça yüksek. ABS, sadece işlerin mevcut durumdan daha da kötüye gitmemesini garanti edebilir; tamamen düzeltebilme konusunda bir vaadi yok. İşleri bu noktaya getirenin kim olduğunu hatırlatmama gerek var mı? Evet, sürücüler. Yani, sürücü olarak asıl yapılması gereken, aracın hızını tüm değişkenlere göre ayarlayarak; ABS’ye ya da mucizelere bel bağlamamak. Kısacası, viraja gelmeden önce yavaşlarsanız, sürüş teknikleri uzmanı olmanıza gerek kalmıyor.

Sürücü olarak şunu fark etmemiz lazım; zeminin kayganlığı da dahil olmak üzere, bizim dışımızdaki tüm etkenlerin yaratabileceği risk; bizim kontrolümüzde olan hız ile kıyaslandığında çok küçük bir faktör. İstatistiklere göre kazaların %88’i sürücü hatası. (TÜİK, Türkiye İstatistik Kurumu)

Hadi şimdi fren pedalıyla öpüşün, barışın.