Fren Destek Sistemleri: ABS – EBD – BAS

Gelişen teknoloji ile birlikte, otomobillerde de pek sürücü destek sistemi ve kısaltma hayatımıza girmiş oldu. İhtiyaç anında sürücüye destek olan ancak hala sürücüye ihtiyaç duyan bu sistemlere genel olarak Sürücü Destek Sistemi deniyor. Tam ABS’ye alışmaya başlamıştık ki, sonrasında yanına yeni yeni kısaltmalar ve ek özellikler eklendi. Bu blogumuzda ABS’yi ve onunla birlikte çalışan fonksiyonları kısaca tanıyacağız.

ABS

Ülkemizde 2005’ten beri tüm binek araçlarda zorunlu olan ABS, kabaca ani fren esnasında direksiyon hakimiyetinizi korumaya yarıyor. ABS olmayan otomobillerde ani fren esnasında tekerlekler bloke olup kızakladığı için, sürücünün direksiyona yapacağı manevralar hiçbir işe yaramıyor; araç kendi bildiği yolda gitmeye devam ediyordu. ABS, ani frenlemelerde fren basıncını ve tekerleklerin kayma oranını sürekli takip edip gerekli dengelemeleri yaparak, tekerleklerin kaymasına müsaade etmiyor. Böylelikle sürücü, ani frenleme esnasında bile, direksiyon manevrası yapabiliyor. Açılımı ise Anti-Lock Braking System. Aslında bu blogumuzda açıkladığımız fren destek sistemleri, ASB çatısı altında toplanıyor. Yani ABS olmayan bi araçta, bundan sonra bahsedeceğimiz sistemlerinin de olması mümkün değil.

EBD

ABS’ye ek bir modül olarak çalışan EBD, 4 tekerleğe giden fren basıncının dağılım oranından sorumlu. Açılımı ise Electronic Brakeforce Distribution yani Elektronik Fren Basıncı Dağıtımı gibi bir tercüme yapabiliriz. Örneğin yolun sağ tarafında su birikmiş olsun, sağ tekerlekleriniz ıslak zeminde giderken aynı anda sol tekerlekleriniz ise kuru zeminde gittiğini düşünelim. Böyle bir durumda ani frenleme yaptığınızda, aracın iki tarafındaki tekerleklere uygulanacak fren basınçları aynı olursa, aracın savrulması ve kaza yaşanması çok muhtemel. EBD, her bir tekerleğin üzerinde hareket ettiği zemin koşullarına göre, fren basıncını özel olarak ayarlayarak dağıtıyor. Ayrıca EBD, aracın yük durumuna göre, ön-arka fren dağılımının belirlenmesini sağlayarak en verimli frenlemeyi sağlıyor. Yani aslında arka koltukta yolcuların olduğu ve bagajın dolu olduğu senaryoda, sistem aracın ağırlık dağılımının değişimini gözeterek gerekli ayarlamaları yapıyor. Böylelikle mümkün olan en kısa fren mesafesini sunarak sürüş güvenliğine katkıda bulunuyor.

BAS

Trafikte en önemli konulardan birisi zaman. Tehlike ile karşılaştığımızda, reaksiyon verebilmemiz için bile zaman ihtiyaç duyuyoruz. Sağlığı iyi ve dikkati tamamen yolda olan bir sürücünün reaksiyon süresinin ortalama 1 saniye olduğunu biliyor muydunuz? 100 km/h hızla giden bir araç, her saniye yaklaşık 28 metre mesafe kat ediyor. Yani o hızda bir tehlike ile karşılaşırsak, basmaya başlayana kadar 28 metreyi çoktan geçmiş oluyoruz. BAS yani Brake Assist System, saliselerin bile hayati önemli olduğu bu noktada devreye giriyor. Sürücünün ayağının gaz pedalından fren pedalına gitme süresi ve fren pedalına basma hızı bir “acil durum” işaret ediyorsa, sistem fren basıncını destekleyerek maksimum fren basıncına daha erken ulaşmasını sağlıyor. İnsan hayatının santimetrelerle ölçüldüğü trafik ortamında, size belki birkaç metre kazandırıyor. Ayrıca, BAS, acil durumlarda sürücünün bacağı fren pedalına tam basınç uygulayacak kadar kuvvetli değilse, sürücüyü desteklemiş ve eksik kalan basıncı tamamlamış oluyor.